SŁONECZNIK BULWIASTY (Topinambur)

SŁONECZNIK BULWIASTY (Topinambur)

Helianthus tuberosus

Topinambur (znany również jako bulwa) jest rośliną wieloletnią z rodziny złożonych, ma wysoką , wzniesioną łodygę (2,5-3,5 m) z bujną zieloną masą liści. Liście górne są podłużnie jajowate lub lancetowate, dolne sercowate, grubo piłkowane i zaostrzone. Kwiaty bardzo dekoracyjne - podobne do słonecznika, ale dużo mniejszymi. Koszyki kwiatowe o średnicy 4-8 cm wzniesione są prosto, z zielonymi lancetowatymi listkami okrywy. Kwiaty języczkowate są żółte, zaś rurkowate, ciemnożółte do brązowych. Topinambur kwitnie od sierpnia do listopada. W klimacie umiarkowanym owoce nie dojrzewają, ale na podziemnych pędach roślina wytwarza liczne, zimotrwałe, podłużne bulwy. W zależności od odmiany bulwy te mają różne kolory i rozmiary. Odmiana Albik - podłużne, 6-15 cm, żółtawe. Odmiana Rubik - nieregularnie okrągławe do 8 cm. Jedna roślina może wytwarzać do kilkudziesięciu bulw różnych rozmiarów.

Topinambur pochodzi z Ameryki Północnej - u nas jest uprawiany głównie jako roślina ozdobna i często dziczeje. Łatwo go spotkać w pobliżu siedzib ludzkich, na dawnych ogródkach działkowych a czasem w lesie - sadzony przez myśliwych jako pokarm dla dzików. Rozmnaża się (w naszym klimacie) tylko wegetatywnie, więc nie migruje na większe odległości ale tam gdzie rośnie - tworzy często rozległe łany. Najłatwiej go wypatrzyć w okresie kwitnienia i zapamiętać lokalizację. Również w zimie i na wiosnę łatwo rozpoznać sterczące łęty.
Topinambur w Ameryce jest ważną rośliną dla survivalowców. Jadalne bulwy korzeniowe zbiera się od jesieni do wiosny. Na wiosnę są nawet smaczniesze, co wiąże się z migracją składników odżywczych (głównie inuliny). Najsmaczniejsza jest skórka - dlatego nie należy bulw obierać tylko dobrze umyć. Plon topinambura jest porównywalny lub większy od ziemniaka. Bulwy najlepiej przechowywać w ziemi - wtedy nie więdną i nie pleśnieją.

Najprostszym sposobem na przyrządzenie bulw jest ich ugotowanie w wodzie - zawarta w nich inulina (wielocukier) rozpada się na cukry proste i staje się przyswajalna dla człowieka. Inną metodą jest pieczenie - zawinąć bulwy w alufolię, piec w żarze przez 15 minut, obracając w połowie. Podawać jak ziemniaki - z solą, pieprzem i/lub masłem. Można by piec i bez folii, ale szkoda smacznej skórki.